Oud-PvdA-minister Ronald Plasterk werd deze week op voordracht van de grote verkiezingswinnaar Geert Wilders verrassend aangesteld als verkenner van een nieuw kabinet. Hij staat voor een loodzware klus nu VVD-leider Dilan Yesilgöz al voor zijn aanstelling had laten weten niet mee te willen gaan regeren en NSC-leider Pieter Omtzigt woensdag zei “nog niet klaar te zijn om te onderhandelen”, vanwege omstreden standpunten van de PVV op het gebied van de rechtstaat en veel “politiek-inhoudelijke obstakels.”

Vóór zijn aanstelling als verkenner had Plasterk in zijn column in De Telegraaf geschreven dat de winnaars PVV, NSC en BBB om de tafel moeten met de VVD, omdat dat “recht zou doen aan de verkiezingsuitslag”. Hij ontvangt deze week alle partijleiders een of meerdere keren en zal volgende week een verslag schrijven van de eerste verkenningsfase. De Tweede Kamer debatteert daar op 7 december over.

Ronald Plasterk is van oorsprong wetenschapper en was voor zijn politieke carrière hoogleraar moleculaire genetica aan de Universiteit van Amsterdam. Hij diende vanaf 2007 als minister onder de premiers Jan-Peter Balkenende en Mark Rutte en wist na zijn ministerschappen flink te cashen met de verkoop van zijn startup voor kankervaccins.

Business Insider zet 5 dingen die je moet weten over de altijd met flair naar buiten tredende Ronald Plasterk op een rij.


Hij kreeg opvallende bijnamen als minister in kabinetten van Balkenende en Rutte

Het kabinet Balkenende IV op het bordes van paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Foto: Gerard Til/Hollandse Hoogte/ANP
Het kabinet Balkenende IV op het bordes van paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Foto: Gerard Til/Hollandse Hoogte/ANP

Ronald Plasterk werd al begin jaren '80 voor het eerst politiek actief. Hij was van 1982 tot 1984 gemeenteraadslid voor de PvdA in Leiden. Daarna bekleedde hij lang geen officiële politieke functie en stortte hij zich op zijn carrière als wetenschapper en later columnist.

Maar in 2006 schreef hij mee aan het verkiezingsprogramma van de PvdA en een jaar later trad hij aan als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet Balkenende IV. Hij stimuleerde universiteiten toen onder meer om colleges in het Engels te geven, iets waar PVV-leider Geert Wilders en NSC-leider Pieter Omtzigt zich nu juist tegen keren. Omdat hij ook zo vaak culturele evenementen bijwoonde werd Plasterk destijds 'Minister van Feesten en Partijen' genoemd.

Plasterk was van 2012 tot 2017 minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet Rutte-II. Zijn ministerschap werd niet altijd positief beoordeeld, onder meer met de weinig vleiende titel: 'Minister van Lege Dozen'. Een karakterisering die hij zelf in een interview met Vrij Nederland overigens als "lariekoek" bestempelde.

Plasterk kreeg het niet voor elkaar een grote bestuurlijke herindeling te realiseren, met onder meer de samenvoeging van de provincies Utrecht en Flevoland en inkrimping van de Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten. Wel wist hij topinkomens van bestuurders in de publieke en semipublieke sector aan banden te leggen.


Hij is erg kritisch op zijn eigen 'van gewone mensen vervreemde' PvdA

Minister Plasterk stapt uit zijn dienstauto. Foto: ANP
Minister Plasterk stapt uit zijn dienstauto. Foto: ANP

Plasterk profileerde zich, voordat hij deel ging uitmaken van het landsbestuur, als columnist voor de Volkskrant en het tv-programma Buitenhof. Hij keerde zich in zijn columns toen al regelmatig tegen zijn eigen PvdA.

Zo was hij volgens het Parool bijvoorbeeld tegen de Europese Grondwet waar in 2005 een referendum over werd gehouden. Tijdens zijn ministerschappen en periode als Kamerlid tussendoor hield hij zich wel altijd netjes aan de partijlijn.

Maar sinds enkele jaren heeft hij een uitgesproken column in de Telegraaf, waarin hij vaak ongezouten kritiek uit op de PvdA. Zo is de partij volgens hem "vervreemd van gewone mensen", gruwelt Plasterk van de fusie met "de gauche caviar" van GroenLinks, berust het ook door GroenLinks-PvdA gepropageerde strenge stikstofbeleid "op drijfzand" en moet de PvdA "een grote draai" maken op klimaatgebied en kerncentrales gaan bouwen.

Nu Plasterk verkenner is geworden, stopt hij tijdelijk met zijn column in De Telegraaf. Ondanks al zijn kritiek is Plasterk nog wel altijd lid van de PvdA.


Hij verkocht zijn biotechstartup voor kankervaccins voor €32 miljoen aan een Duitse branchegenoot

Minister Plasterk geeft gastcollege aan de UvA. Foto: Evert Elzinga/ANP
Minister Plasterk geeft gastcollege aan de UvA. Foto: Evert Elzinga/ANP

Voor hij minister werd, was Plasterk hoogleraar ontwikkelingsgenetica en directeur van de onderzoekschool van het Nederlands Kanker Instituut. Na zijn ministerschappen richtte Plasterk in 2018 de startup Frame Therapeutics op, die onderzoek doet naar kankervaccins.

Vorig jaar wist hij dat bedrijf voor 32 miljoen euro te verkopen aan diens Duitse branchegenoot Curevac. Hij zei tegen de Telegraaf zich heel prettig te voelen in de wetenschappelijk wereld: "Je wordt daar gewoon op je waarde beoordeeld en er is wel concurrentie, maar we proberen samen het kankeronderzoek te verbeteren. Als een ’tegenstander’ iets ontdekt heeft, applaudisseer je daar ook voor. Ja, daarom ben ik hier veel meer op mijn gemak dan in politiek Den Haag."

Het is niet duidelijk welk gedeelte van de overnamesom direct naar Plasterk vloeide, maar volgens Quote gaat het om "ettelijke miljoenen". En ook als minister boerde hij niet slecht met zijn brutosalaris van bij elkaar opgeteld 1,3 miljoen euro in de twee periodes dat hij deel uitmaakte van het kabinet.


Plasterk draagt vaak een flamboyante hoed boven zijn 'bruisend bêtabrein'

Plasterk als minister op werkbezoek bij Fort Rhijnauwen bij Utrecht. Foto: ANP / Erik van 't Woud
Plasterk als minister op werkbezoek bij Fort Rhijnauwen bij Utrecht. Foto: ANP / Erik van 't Woud

Ronald Plasterk trad als minister met flair naar buiten en verscheen vaak met flamboyante hoed in het openbaar. Hij verkeert als drager van de beroemde Borsalino-hoeden in het gezelschap van onder meer Michael Jackson, Michael Gorbatsjov, Pharell Williams en Humphrey Bogart.

Het inspireerde zelfbenoemd 'rijmer des vaderlands' Aar Noordam tot het volgende gedicht:

"Eerst hoed, dan 't grijze haar, perfect gerezen

daaronder bruisend bêtabrein, altijd bewogen

dan brauwen, wimpers, wat bruine hertenogen

Dat kan alleen maar Ronald Plasterk wezen"


Geert Wilders verweet hem ooit 'ijdelheid, ijdelheid, ijdelheid' en steunde een motie van wantrouwen tegen hem

Ronald Plasterk en Geert Wilders in 2012, beiden Kamerlid. Foto: ANP/Phil Nijhuis.
Ronald Plasterk en Geert Wilders in 2012, beiden Kamerlid. Foto: ANP/Phil Nijhuis.

PVV-leider Geert Wilders stelde Plasterk deze week na het opstappen van Gom van Strien verrassend aan als verkenner. "Ik had dit helemaal niet zien aankomen", zei Plasterk. "Hij zei tegen mij dat hij de indruk had dat ik hem geen loer zou draaien."

Wilders noemde Plasterk in een toelichting "een creatieve geest met veel politieke ervaring". Als columnist laat hij vaak dezelfde kritiek op links horen als Wilders.

Maar de PVV-leider was in het verleden nooit zo positief over Plasterk. Zo verweet hij hem "ijdelheid, ijdelheid, ijdelheid" en steunde hij in 2014 een motie van wantrouwen tegen hem, omdat hij de Kamer niet juist had geïnformeerd over het aftappen van de gegevens van 1,8 miljoen telefoongesprekken.

LEES OOK: 7 opvallende dingen die je wilt weten over Geert Wilders van de PVV, de grote winnaar van de verkiezingen